Ieder mens heeft grenzen met betrekking tot wat hij aankan van anderen en bij ieder mens liggen die grenzen anders. Bovendien zijn grenzen beweeglijk. De ene persoon mag dichterbij komen dan de ander. Dit ervaren we iedere dag opnieuw: denk maar aan de tram of de vergaderruimte. Grenzen (mogen) hebben heeft alles met je bestaansgrond te maken. Worden mijn grenzen, gevoelens en behoeften gezien en gerespecteerd.
Situaties waarin grenzen niet gerespecteerd worden, kun je onderverdelen naar: ik ga over mijn eigen grenzen, de ander gaat over mijn grenzen en ik ga over de grenzen van de ander.
In de ideale situatie leren we over grenzen bij onze ouders. In de praktijk echter zijn ouders nogal onbewust hoe ze zelf met grenzen om gaan. Zo willen ouders die in hun kindertijd leden onder een teveel aan regels en verboden, hun kinderen nog al eens veel ruimte geven. Het tegenovergestelde zien we ook.
We mogen als volwassene opnieuw leren over grenzen. Allereerst om te bepalen waar onze eigen grens ligt. Als er iemand over die grens heengaat kunnen we bijvoorbeeld boos worden. Dat is een passend gevoel bij grensoverschrijding. Of de ander dat nu bewust of onbewust doet. Als je last hebt van het gedrag van de ander dan is het aan jou om daar iets mee te doen. En een eerste vraag daarbij is of je de grens die jij gesteld hebt op de juiste plek is gesteld?
Als we onze eigen grenzen niet bewaken dan doen we onszelf te kort. Iemand komt er bijvoorbeeld achter dat hij weer iets heeft gedaan voor een ander wat hij liever niet had gedaan. Ook wanneer we een patroon van ouders of andere gezagsdragers naar de zin maken in stand houden dan herhalen we steeds het patroon waarin we vragen om goedkeuring en waardering. De kans is dan groot dat we ons steeds ondergewaardeerd blijven voelen. Het is echter aan ons zelf om zowel grenzen te stellen en om duidelijk om hulp te vragen. Zonder ons eigen leven te leiden en zelf keuzes te maken, raken we uitgeput en voelen we ons futloos.
Hoe kunnen we basaal leren over grenzen? Om onze behoeftes te voelen en de bijbehorende grenzen te bewaken hebben we een goed contact met ons lijf nodig. Grenzen zijn letterlijk voelbaar: we voelen dan bijvoorbeeld onrust, alertheid of merken dat ons denken vervaagd. Het hoofd draait dan op volle toeren en voorziet ons regelmatig niet van de juiste informatie.
Onderliggende angsten (uit onze kindertijd) kunnen er voor zorgen dat we grenzen niet communiceren. Angst voor je afgewezen voelen, alleen te komen staan, dat de ander je stom vindt of het eigen oordeel over kwetsbaar mogen zijn kan ons nog aardig in de weg zitten.
Grenzen stellen gaat kort gezegd over: zeg ik tegen dit appel ‘ja’ of ‘nee’ of is er een ‘misschien’ omdat ik nog even tijd nodig heb om een beslissing te nemen. We mogen leren dat het veilig en oké is dat we trouw zijn aan onze behoeftes en van daaruit grenzen stellen. Tot slot: dat we elkaar raken in onze grenzen, dat het soms een beetje schuurt kan ook plezierig en op zijn minst interessant zijn. Bij die personen kunnen we over onszelf en aan elkaar leren.
Ook leren over grenzen?
Maak een afspraak voor een coachingsgesprek of houd de agenda in de gaten voor de thema opstellingenavond ‘Hier ligt de grens!’
Begeleiding: Jenny Kieskamp en Jan Gunther
op de hoogte blijven schrijf je in voor de nieuwsbrief